چگونه با کودک لجباز 3 تا 6 سال رفتار کنم؟
زورگویی و قلدری در کودکان
می 2, 2023
آموزش مهارت نه گفتن به کودکان
می 31, 2023
گاهی اوقات پدر و مادرها از لجبازی کودکان بسیار کلافه و آزرده خاطر شده و برای کاهش رفتارهای لجوجانه و تربیت صحیح فرزندشان ناامید می‌شوند. اما نگران این موضوع نباشید چرا که در این مقاله قصد داریم به علت رفتارهای لجوجانه کودکان و راهکارهایی برای کاهش لجبازی بچه های 3 تا 6 سال بپردازیم. پس اگر شما هم با یک کودک لجباز سر و کار دارید، خواندن این متن می‌تواند برایتان بسیار موثر و کاربردی باشد:
9 دلیل لجبازی کودکان 3 تا 6 سال
- جلب توجه اطرافیان و محک زدن آنها:
کودکان نمی‌دانند لجبازی کردن کار خوبی است یا بد بنابراین ممکن است برای جلب توجه دیگران و محک زدن عکس العمل آنها رفتار های لجوجانه و پرخاشگرانه ایی را از خود بروز دهند.
- خستگی یا گرسنگی کودک:
معمولا کودکان بعد بازی و فعالیت های روزانه خسته و گرسنه می‌شود که همین امر سبب بروز رفتار های لجبازی و بد اخلاقی کودک 3 تا 6 سال می‌شود.
- فشار والدین برای تربیت کودک:
برخی از والدین تصور میکنند هر چه بیشتر به کودک امر و نهی کنند، فرزندشان به شیوه صحیح تری تربیت می‌شود در صورتی که این تصور کاملا اشتباه است. بلکه این رفتار ها موجب لجبازی بیشتر کودکان می‌شود. خصوصا خردسالانی که در دوره ای از زندگی برای به دست آوردن استقلال تلاش میکنند و این رفتار ها حالت شدید تضاد را در آنها به وجود می‌آورد و ممکن است رفتار های لجبازی آنها تا بزرگسالی نیز ادامه دار باشد.
همچنین بخوانید: بهترین مهدکودک شرق تهران
- نداشتن آزادی عمل کودک و دخالت در تمام کارهای او:
مداخله در کار کودکان بدون اینکه به آنها اجازه آزادی عمل داده شود، می‌تواند احساس درماندگی و رنجش را در آنها ایجاد کند. همین عامل منجر به بروز رفتارهای لجبازی در کودک می‌شود. زیرا آنها سعی میکنند استقلال و کنترل خود را بر زندگیشان اعمال کنند؛ حتی اگر به روشی ساده و کوچک باشد! این موضوع ممکن است منجر به جنگ قدرت بین والدین و کودک شود که در نهایت برای هر دو ثمره ای نخواهد داشت.
- بی توجهی و بی مهری به کودکان:
زمانی که کودک مورد بی توجهی اطرافیان قرار بگیرد، سعی می‌کند با رفتارهای منفی مانند لجبازی کردن توجه دیگران را به خود جلب کند.
- تقلید از دیگران و بد آموزی ها:
کودکان از اطرافیان خود یاد می‌گیرند که برای حل مشکلات خود و پیش بردن کارها باید از راه زور و اجبار وارد شوند. همین موضوع می‌تواند رفتارهای لجبازی کودکان را نیز تشدید کند.
- دلایل ژنتیکی:
گاهی اوقات ممکن است لجبازی کودکان به دلیل الگوهای ژنتیکی باشد و این ویژگی را از یکی از والدین به ارث ببرد.
- تولد نوزاد جدید:
برخی از خردسالان ممکن است با ورود عضو جدید به خانواده، احساس طرد شدن یا حسادت کنند. بنابراین رفتارهایی را از خود بروز می‌دهند تا بتوانند توجه والدین را به مجددا به سمت خودشان جلب کنند. علاوه بر این، توجه و حمایت والدین ممکن است بر نوزاد جدید تغییر کند و کودکان بزرگتر احساس کنند نادیده گرفته می‌شوند.
- بیماری های مداوم:
زمانی که کودک به بیماری مبتلا می‌شود نیاز به توجه و محبت بیشتری دارد، بنابراین تا زمان بهبودی، مرکز توجه والدین قرار می‌گیرد (توجهی که قبلا از سوی پدر و مادر خود دریافت نمی‌کرد). همین عامل به مرور سبب می‌شود کودک همیشه با آه و ناله توجه والدین را به خود معطوف کند و برای او به صورت یک عادت شود. پس این موضوع طبیعی است که در مواقعی که کودک بیمار نیست با گریه از والدین خود چیزی را بخواهد.
همچنین بخوانید: بهترین مهدکودک 5 ستاره تهران
12 ویژگی کودک لجباز
همیشه نمی‌توان سر سختی کودکان در انجام کاری را به پای رفتارهای لجبازی آنها گذاشت! زیرا مرز باریکی بین مصمم بودن و لجبازی کودک وجود دارد. بنابراین برای اقدام به انجام هر کاری بهتر است در ابتدا بدانید آیا فرزندتان لجباز است یا مصمم.
کودکانی که اراده قوی دارند می‌توانند بسیار خلاق و باهوش باشند و عقیده دارند که انجام دهنده هستند؛ در صورتی که کودکان لجباز به عقاید خود پایبند هستند و نمی‌خواهند چیزی که شما می‌گویید را گوش کنند. در ادامه به 12 ویژگی اساسی کودکان لجباز اشاره شده است که با توجه به آنها میتوان بررسی کرد که آیا فرزندتان لجباز است یا خیر:
- به سختی میتوان کودک لجباز را به انجام کاری ترغیب کرد.
- کودکان لجباز ویژگی های رهبری قوی دارند و می‌توانند گاهی رئیس باشند و به دیگران دستور بدهند.
- بچه های لجباز به کارهایشان بسیار متعهد هستند و دوست دارند کاری که می‌خواهند را انجام دهند.
- بچه های لجباز به شدت انتظار دارند کارهایشان از سوی شما تایید شود و اغلب با این کار می‌خواهند توجه شما را به خود جلب کنند.
- همه خردسالان عصبانی می‌شوند اما کودکان لجباز نسبت به کودکان دیگر بیشتر عصبانی می‌شوند و رفتارهای پرخاشگرانه را از خود بروز می‌دهند.
- کودکان لجباز می‌توانند به شدت مستقل باشند به این معنی که خودشان تصمیم بگیرند و خودشان هم عمل کنند و به نظرات دیگران هیچ اهمیتی نمی‌دهند.
- عدم توانایی در گوش دادن به دیگران و اجبار به پیروی از میل خودشان
- عدم تمایل به انجام کارهای روتین و تکراری
- تمایل به انجام کارها برای جلب توجه و تحریک واکنش دیگران
- مقاومت در برابر قوانین و مقررات
- تمایل به انجام کارهای بزرگ و چالش‌برانگیز، ولی عدم توانایی در انجام کارهای کوچک و روتین
- عدم تمایل به تمرین و تلاش در کارهایی که برایشان سخت به نظر می‌رسد
لازم به ذکر است که برخی از این ویژگی‌ها می‌تواند به عنوان ویژگی‌های مثبت هم تلقی شوند و در صورتی که کودکان با این ویژگی‌ها به درستی برخورد شود، این ویژگی‌ها می‌تواند به عنوان نقاط قوت و استعدادهای آنها شناخته شود.
روانشناسی کودک لجباز
برای آنکه بتوانید رفتار صحیحی با فرزندتان داشته باشید مهم است که بدانید علت اصلی رفتارهای لجبازانه او چیست و چه چیزهایی باعث می‌شود رفتارهای این چنینی از او سر بزند. این که فرزندتان فردی مصمم باشد یک چیز است و لجبازی کردن یک چیز دیگر! مصمم بودن به معنای پایبندی و پشتکار برای رسیدن به هدف تعریف می‌شود در صورتی که لجبازی به معنی امتناع از تغییر تفکر و رفتار است.
لجبازی می‌تواند رفتاری ژنتیکی یا اکتسابی باشد که با مشاهده و تقلید رفتار منفی از دیگران آموخته می‌شود. راهکارهای موثری برای کاهش رفتارهای لجوجانه کودکان وجود دارد اما در مواردی شدیدتر توصیه می‌شود از یک روانشناس کودک کمک بگیرید.
همچنین بخوانید: بهترین خانه بازی رسالت تهران
9 راهکار عالی برای کاهش رفتارهای لجوجانه کودکان
- در برابر پرخاشگری کودکان پرخاش نکنید
اگر فرزندتان فریاد می‌زند که ” من غذا نمی‌خورم “، ” نمی‌خوام بیام خونه “، ” دوستتون ندارم ” و شما با دعوا جواب او را می‌دهید متاسفانه شرایط رو بدتر می‌کنید و وارد جنگ قدرت با کودک می‌شوید! همانطور که خودتان می‌دانید این رفتار هیچ نتیجه مثبتی را به دنبال ندارد. پس سعی کنید در این شرایط آرام باشید و خونسردیتان را حفظ کنید، فریاد نزنید و نسبت به رفتارهای پرخاشگرانه او واکنش شدید و منفی را از خود بروز ندهید و این نکته را به خاطر داشته باشید که رفتارهای محترمانه و مهربانی به کودکان همیشه موثر است!
- نه گفتن شما میزان لجبازی کودک را تعیین می‌کند
به قول پیرسون – نویسنده کتاب معجزه نظم و انظباط – ” اگر برای انجام هر کاری جوابتان به کودک نه باشد فرزندتان نمی‌تواند اولویت های شما را درک کند” به نظرتون این جمله چه پیامی برای شما دارد؟ برای درک بهتر این موضوع بگذارید مثالی برایتان بزنم :
(( مامان میشه کارتون ببینم؟ نه دارم مطالعه می‌کنم حواسم پرت میشه! پس برم حیاط بازی کنم؟ نه الان وقتش نیست . میشه با ماشین کنترلیم بازی کنم؟ نه خراب میشه برو نقاشی بکش. )) در این مکالمه فرزند شما نمی‌داند اولویت های مهمتان چه چیزی است زیرا فقط جواب نه را از شما می‌شنود و تنها در این صورت او را برای لجبازی کردن آماده می‌کنید.
توصیه می‌شود در این شرایط به صورت واضح قانون گذاری هایی با فرزندتان داشته باشید و بر اساس آنها محدودیت ها را مشخص کنید. یعنی در مواقعی که کودک لجبازی می‌کند قانون هایی که برای خانه گذاشته بودید را به او یاد آور شوید برای مثال به او بگوید: (( قرارمون چی بود مامان جون؟ ظهرا نباید تو خونه بدو بدو کنب چون ممکنه همسایه خواب باشه و از صدا ناراحت شه))
- مهارت های حل مسئله را به فرزندتان آموزش دهید
فرزندتان را وادار به تفکر کنید و از او بخواهید درباره دلیل خواسته هاش با شما صحبت کند. با این که این کار ممکن است کمی زمان بر باشد اما تفکر منطقی کودکتان شکل می‌گیرد. با کودکتان همانند یک فرد بزرگسال رفتار کنید و به او اجازه دهید تا خودش خواسته ها و نیازهایش را توضیح دهد.
مثلا از او بپرسید برای رفع خواسته و نیازهایش چه کاری انجام می‌دهد که دیگران را ناراحت نکند یا به خودش و اطرافیان آسیبی نرساند؟ شما ابا این کار می‌توانید به کودک لجباز مهارت های حل مسئله را بیاموزید و رفتارهای لجوجانه او را به مرور کاهش دهید.
- با کودکان لجباز بحث نکنید
کودکان لجباز همیشه آماده مشاجره و دعوا هستند پس شما نباید این فرصت را به آنها بدهید. در عوض توصیه که به شما داریم این است که به جای مشاجره با او به صحبت هایش گوش کنید آن را به یک مکالمه تبدیل کنید. شما با این کار به فرزندتان یاد می‌دهید در مواقعی که می‌خواهید با او صحبت کنید به جای لجبازی کردن به حرف هایتان گوش دهد.
- از شیوه های خلاقانه برای کاهش لجبازی کودک استفاده کنید
برای اینکه بتوانید رفتارهای نادرست فرزندتان را اصلاح کنید بهتر است وظیفه او را در قالب یک بازی بیان کنیدو خودتان هم در این راستا کمک او باشید. برای مثال:
اگر فرزندتان مدام خانه را شلوغ می‌کند و در جمع کردن وسایلش لجبازی می‌کند بهتر است او را به یک چالش و مسابقه زمان دار دعوت کنید! به این صورت که هر کس تا پایان زمان مقرر بتواند وسایل بیشتری را در سر جایش قرار دهد و اتاق را مرتب کند می‌تواند سیب زمینی سرخ کرده بیشتری بخورد! این شیوه در بیشتر مواقع جواب می‌دهد و کودک با شما همکاری می‌کند.
- در برابر لجبازی کودکان تسلیم نشوید
اگر فرزندتان قبل از مهمانی رفتن می‌خواهد دوچرخه‌اش را با گریه و لجبازی همراه خود به مهمانی ببرد در برابر خواسته او تسلیم نشوید زیرا تسلیم شدن در ذهن کودک به این معناست که گریه کردن، لجبازی یا پرخاشگری راه حل خوبی برای به ثمر رساندن خواسته هایش است! در این مواقع توصیه می‌شود قانون گذاری هایی که با کودک انجام داده بودید را مجددا به او یاد آور شوید. مثلا به او بگویید ” عزیزم قرارمون این بود دوچرخه رو فقط در فضاهای باز مثل پارک ببریم مگه نه؟ ”
همچنین بخوانید: مهد کودک های معروف جهان
- تحسین و تشویق کودک رمز موفقیت شماست!
یکی از مهم ترین تکنیک ها برای مدیریت لجبازی کودکان پیدا کردن نقاط مثبت و تشویق کردن آن است. باید به این موضوع توجه داشته باشید که فرزندتان بیشتر از اینکه نیاز داشته باشد بر روی رفتارهای منفی و لجوجانه او تمرکز شود نیاز به رشد و تقویت رفتارهای مثبتش دارد.
تشویق رفتارهای مثبت و قدردانی اعمال خوب بچه ها در هر سنی تاثیرات خوب خود را می‌گذارد و می‌تواند کودکان را به انجام کارهای مثبت ترغیب کند و به گونه‌ای لجبازی کودک را کاهش دهد که حتی تصورش را هم نمی‌کردید!
کودکان حتی با شنیدن جملات تشویقی انگیزه می‌گیرند مانند:
- تو کارتو عالی انجام دادی
- آفرین به تو که همیشه انقدر دانایی
- آفرین عزیزم راه حلت برای انجام این کار عالی بود.
همچنین برای قدردانی از کارهای درستی که فرزندتان انجام داده نیازی نیست همیشه به فکر یک هدیه گران قیمت باشید. شما می‌توانید کاری رو که فرزندتان دوست دارد را به برنامه هفتگی به عنوان یک تشویق استفاده کنید برای مثال:
- چون پسرم امروز تا بهش گفتم تو پهن کردن سفره کمکم کرده قراره فردا بریم پارک کلی بازی کنیم.
- امروز دخترم تا بهش گفتم اسباب بازی‌هاتو جمع کن قراره مهمون بیاد سریع اتاقش رو مثل دسته گل کرده برای همینم قراره فردا صبح بریم باغچه به کمک همدیگه کلی گل رنگی بکاریم و باغبونی کنیم!
شما چه ایده ایی برای تشویق فرزندتان دارید؟
- محیطی آرام در خانه محیا کنید
باید خانه را به محیطی آرام تبدیل کنید تا فرزندتان همیشه احساس شادی، راحتی و امنیت داشته باشد. همانطور که قبل تر اشاره کردیم بخشی از رفتارهای کودکان از مشاهده کردن صورت می‌گیرد، بنابراین سعی کنید با همه افراد خانه خصوصا همسرتان مودبانه رفتار کنید و از بحث و جدل و همچنین توهین در مقابل کودک خودداری کنید.
- ارتباط موثر، راه حلی برای لجبازی کودکان است
برقراری رابطه صمیمانه با کودک می‌تواند راه حل فوق العاده ای برای کاهش لجبازی های او باشد. اجازه صحبت کردن به فرزندتان و شنیدن حرف های او می‌تواند ورق را به نفع شما برگداند! کودکان لجباز نسبت به نحوه برخود پدر و مادرشان بسیار حساس هستند و زمانی که ببیند از طرف والدین نادیده گرفته می‌شوند و اجازه اظهار نظر ندارند سریعا جبه می‌گیرند و بدخلق و لجباز می‌شوند.
بنابراین اگر می‌خواهید لجبازی فرزندتان را کاهش دهید بهتر است با ایجاد گفتگو صمیمانه و دو طرفه رابطه صحیح و موثری را شکل دهید.
