آموزش مهارت نه گفتن به کودکان

آموزش اینکه به کودکان خود بیاموزیم دربرابر خواسته های نابجای دیگران نه بگویند، یک چالش بزرگ برای بسیاری از والدینی است که کودک مطیع دارند. توانایی نه گفتن به درخواست های ناخوشایند دیگران یا حتی درخواست درونی برای کودک بسیار حائز اهمیت است. همچنین به کودکان کمک می‌کند تا در موقعیت های خطرناک از خود و دیگران مواظبت کنند و از بروز اتفاقات ناخوشایند جلوگیری کنند. در ادامه به بررسی علل ناتوانی کودک در نه گفتن، اهمیت نه گفتن، تکنیک های کاربردی برای مقابله با خجالت و رودربایستی برای نه گفتن و معرفی کتاب های آموزشی در زمینه یادگیری نه گفتن در کودکان پرداخته ایم. اگر شما هم فرزند بسیار مطیعی دارید که بدون چون و چرا هر درخواستی را قبول می‌کند، خواندن این مقاله را به شما توصیه می‌کنم.

اهمیت آموزش مهارت نه گفتن به کودکان

اینکه فرزندتان بتواند مهارت نه گفتن را بیاموزد و در مواقع لازم آن را استفاده کند، مسئله ای مهم است. مهارت نه گفتن به کودکان کمک می‌کند تا رفتار های اشتباه کمتری از آنها سر بزند، از خطر دور بمانند و آسیبی به سلامت جسم و روانشان وارد نشود.

آموزش نه گفتن به کودکان، تنها در مقابل درخواست های ناخوشایند دیگران کاربرد ندارد، بلکه کودکان به مرور می‌آموزند به برخی از خواسته های درونی که آنها را از اهدافشان دور می‌کنند، نه بگویند. برای مثال زمانی که از چیزی ناراحت هستند و میخواهند خشونت و عصابنتی خود را از روش نادرستی تخلیه کنند، به خودشان نه بگویند و در عوض عصبانیتشان را به نحو صحیح بروز دهند. مثل مشت زدن به بالش به جای آسیب زدن به کودکان دیگر.

از مزایای داشتن مهارت نه گفتن برای کودکان در مواقع لازم، می‌توان موارد زیر را در نظر گرفت:

• افزایش اعتماد به نفس
• شکل گیری هویت اجتماعی
• شکل گیری یک منِ قوی و ارزشمند
• ابراز رفتار شجاعانه و جرئت مندانه
• جلوگیری از آسیب های جسمی، روحی و روانی
• توانایی در برقراری ارتباط سالم و موثر با دیگران

همچنین بخوانید: با زورگویی در کودکان چگونه مقابله کنیم؟

علت ناتوانی کودکان در نه گفتن

گاهی اوقات والدین شاهد عدم توانایی فرزندشان در نه گفتن هستند اما این رفتار کودکان به چه معناست؟ آیا موضوعی موجب رنجش آنها شده یا از چیزی می‌ترسند که بی چون و چرا درخواست هایی که از آنها می‌شود را قبول می‌کنند؟! تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید؟

مواردی که در ادامه به آنها اشاره کردیم می‌توانند یکی از دلایل ناتوانی فرزندتان در نه گفتن باشد:

• از اینکه موقیتشان را از دست بدهند می‌ترسند.
• برای آنکه تشویق شوند، پاسخ منفی به دیگران نمی‌دهند.
• بسیار خجالتی هستند و نمی‌توانند در مورد چیزی نظر بدهند.
• از خشونت دیگران، طرد شدن یا مورد قهر قرار گرفتن می‌ترسند.
• فکر می‌کنند با نه گفتن برچسب بی ادب بودن به آنها زده می‌شود.
• اعتماد به نفس پایینی دارند و برای نظرات خود ارزش قائل نیستند.
• از به وجود آمدن چالش یا درگیری با دیگران می‌ترسند یا پرهیز می‌کنند.
• در تصمیم گیری دچار مشکل می‌شوند و نمی‌توانند به راحتی انتخاب کنند.
• ترس از برخورد بد اطرافیان مانند: تحقیر کردن، سرزنش کردن و … را دارند.
• دلشان نمی‌خواهد کسی را ناراحت کنند بنابراین سعی می‌کنند دیگران را همراهی کنند.
• نه گفتن به درخواست دیگران یا همراه نشدن با اتفاقات را نوعی ضعف و ناتوانایی می‌دانند.
• ممکن است برای پذیرفته شدن در جمعی که حضور دارند در برابر خواسته های دیگران مقاومت نکنند.
• باورها و تربیت های نادرست والدین که به کودکان تلقین می‌کنند نه گفتن نوعی بی احترامی به دیگران است.

همچنین بخوانید: آماده کردن کودک برای مهد کودک

5 تکنیک برای آموزش مهارت نه گفتن در کودکان 

آموزش مهارت های الزامی مانند نه گفتن در برابر خواسته های نا به جای دیگران، بیان خواسته های کودک، رعایت قوانین و … از سن کم به کودکان بسیار موثر است. البته باید این نکته را نیز در نظر بگیرید که تمام این آموزش ها باید به شیوه درست انجام شود.

همانطور که می‌دانید کودکان از رفتارهای اطرافیان، خصوصا والدینشان الگو برداری می‌کنند. بنابراین بیشتر از آنچه که از حرف هایتان درس بگیرند، رفتارهایی که از شما سر می‌زند را الگو خود قرار می‌دهند. پس اگر می‌خواهید الگوی خوبی برای فرزندتان باشید و آموزش های لازم را به درستی به او یاد بدهید، باید توجه داشته باشید خودتان به آنچه که به کودک می‌آموزید عمل کنید.

ترکیب بازی یا تفریح مورد علاقه فرزندتان با آموزش مهارت نه گفتن، یادگیری را برای او شیرین تر می‌کند و مفاهیم به صورت غیر مستقیم به کودک منتقل می‌شود. در ادامه به 5 تکنیک برای آموزش مهارت نه گفتن در کودکان آورده شده است:

1) نمایش عروسکی برای آموزش نه گفتن

برای این کار می‌توانید از داستان هایی که نه گفتن را آموزش می‌دهد کمک بگیرید و در قالب یک نمایش عروسکی آن را اجرا کنید. کودک در حین نمایش عروسکی هم بازی می‌کند، هم داستان می‌گوید و هم یا می‌گیرد چگونه در موقعیت های مختلف در برابر خواسته هایی که باب میلش نیست ایستادگی کند و نه بگوید. گاهی اوقات کودکان شجاعت بیشتری در بازی از خود نشان می‌دهند تا حرفشان را راحت بیان کنند و نه بگویند بنابراین این یک زمان طلایی برای تمرین مهارت نه گفتن آنهاست.

2) قصه هایی برای نه گفتن

با قصه گفتن یا قصه شنیدن کودکان را به سفری خیالی و هیجان انگیز دعوت کنید! داستان سرایی برای کودکان یکی از روش های غیر مستقیم در تربیت آنهاست و به کودکان این امکان را می‌دهد تا شرایط مختلف را تجزیه تحلیل کنند. اگر  فرزندتان در داستان سرایی استعداد دارد از او بخواهید تا یک قصه با مفهوم نه گفتن را برای شما تعریف کند. علاوه بر آن خواندن کتاب های داستانی که با محوریت آموزش نه گفتن است می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.

همچنین بخوانید: بهترین خانه بازی در تهرانپارس

3) بازی برای یادگیری نه گفتن

برای این کار کافی است با فرزندتان یک بازی خیالی انجام دهید و نقشی را اجرا کنید و در حین بازی خواسته ایی از کودک داشته باشید یا بخواهید کاری را که باب میلش نیست انجام دهد. سپس از کودک بخواهید به عنوان نقش مقابل درخواست شما را رد کند و دلایل نه گفتنش را به شما توضیح دهد. گاهی هم در بازی شما این کار را کنید و دلایل نه گفتنتان را برای او توضیح دهید تا هم نگفتن را بیاموزد و هم نه شنیدن را!

4) اصلاح و تغییر روش در تربیت کودکان

گاهی اوقات رفتارهای اشتباه والدین و پیاده کردن شیوه های نادرست تربیتی بر کودکان موجب آسیب به عزت نفس و شخصیت کودک می‌شوند و عملا یک کودک ترسو، منفعل و سرشار از حس شرم را پرورش می‌دهند. با مطالعه بیشتر و حتی کمک از مشاور و رونشناس کودک می‌توانید شیوه های تربیتی که از ستفاده می‌کردید و در جهت تربیت کودکی مطیع و تاثیر پذیر بود را تغییر دهید.

5) مشورت گرفتن از کودک در تصمیمات

یکی از راه هایی که می‌توانید به افزایش اعتماد به نفس کودک کمک کنید شرکت دادن او در تصمیم گیری است. شما می‌توانید در تصمیم گیری ها نظر کودک را نیز بپرسید و او را در تصمیم نهایی مشارکت دهید. برای مثال زمانی که چند لباس مناسب برای فرزندتان انتخاب کردید از او بخواهید از بین آنها یکی را انتخاب کند، حتی برای خرید لوازم اتاقش نیز می‌توانید نظر او را بپرسید  و… . اگر فرزندتان در تصمیم گیری مشکل دارد یا سخت تصمیم می‌گیرد، بهتر است با او مخالفت نکنید تا احساس شرم و خجالت زدگی به او دست ندهد و در عوض درباره دلایل تصمیمات متفاوتش صحبت کنید تا یا بگیرد پای تصمیماتش بایستند یا با دلیل و منطق صحبت کند.

همچنین بخوانید: چگونه با کودکان لجباز 3 تا 6 سال رفتار کنیم؟

معرفی کتاب های آموزشی برای مهارت نه گفتن به کودکان

خواندن کتاب های آموزشی در زمینه یادگیری بهتر کودکان در نه گفتن خالی از لطف نیست و می‌تواند تکنیک های خوب و کاربردی را جهت بالا بردن آگاهی شما ارائه دهد از جمله:

سوالات متداول مهارت نه گفتن به کودکان